España e o multilateralismo
España está firmemente comprometida co fomento de institucións multilaterais fortes e lexítimas que permitan avanzar cara a un mundo en paz, no que se protexan os dereitos básicos do ser humano e no que se fomente un desenvolvemento compatible coa cohesión social e coa preservación do medio ambiente.
Para a consecución deste obxectivo, a instancia de maior lexitimidade global é a Organización das Nacións Unidas. España avoga e defende o papel central da Organización na defensa dunha orde internacional baseada en regras, o Estado de Dereito e un multilateralismo inclusivo e reforzado.
O Ministro de Asuntos Exteriores de España, José Manuel Albares, intervén na sede de Nacións Unidas con motivo do primeiro ano da invasión de Rusia a Ucraína, en Nova York (EE.UU). EFE
Que é a Organización das Nacións Unidas (ONU)?
A Organización das Nacións Unidas (ONU), fundada en 1945 trala Segunda Guerra Mundial, ten como propósitos o mantemento da paz e seguridade internacionais, o respecto e defensa dos dereitos humanos, e a consecución dun desenvolvemento sostible. Con 193 Estados membros, a Organización é un piar fundamental na xestión dos desafíos globais contemporáneos, desde o cambio climático até a gobernanza da intelixencia artificial. España ingresou na Organización en 1955.
As Nacións Unidas desenvolven o seu traballo a través de diversos órganos nos que participan os Estados membros. Os principais son:
- A Asemblea Xeral, máximo foro de deliberación mundial, onde se reúnen tódolos Estados membros para discutir e coordinar políticas globais.
- O Consello de Seguridade, responsable de manter a paz e a seguridade internacionais, con capacidade de recomendar medidas de arranxo de controversias e de autorizar o uso da forza.
- O Consello Económico e Social (ECOSOC), que promove a cooperación económica e social en áreas como o desenvolvemento sostible e os dereitos humanos.
- A Corte Internacional de Xustiza (CIJ), gardián institucional do sistema das Nacións Unidas, e entre as súas funcións está a resolución de disputas entre Estados e a emisión de opinións consultivas sobre a aplicación do dereito internacional.
Conta, ademais, cun Secretario Xeral, na actualidade o portugués António Guterres, do que depende a Secretaría, e con diversas axencias, fondos e programas que se ocupan de aspectos concretos da cooperación internacional, como o Fondo das Nacións Unidas para a Infancia (UNICEF), o Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento (PNUD), a Organización Mundial da Saúde (OMS) e ONU Mulleres.
O ministro Albares co secretario xeral da ONU, António Guterres. EFE
A participación de España no Consello de Seguridade
España foi membro electo no Consello de Seguridade en cinco ocasións, a máis recente no período 2015-2016. Durante este mandato, España impulsou:
- A adopción entre outras da Resolución 2242, que renovou a axenda de Mulleres, paz e seguridade sobre a promoción da participación das mulleres nos procesos de paz e a loita contra a violencia sexual en conflitos armados.
- A Resolución 2250, a primeira en recoñecer o papel da mocidade na prevención e resolución de conflitos.
- A Resolución 2286 sobre acceso e protección da atención sanitaria en conflitos armados, exemplos do compromiso español coa paz e a seguridade a nivel global.
España presenta a súa candidatura para ser membro electo do Consello de Seguridade no bienio 2031-2032.
Mantemento da paz e seguridade internacionais. Participación en Misións de Paz
A prevención de conflitos e a mediación para a súa resolución son prioridades da acción exterior española, recollidas na Estratexia española de Diplomacia Humanitaria 2023-26.
España é un dos maiores contribuíntes ás operacións e misións de paz das Nacións Unidas. Desde 1989 España contribuíu con máis de 137 000 homes e mulleres das Forzas Armadas e Forzas de Seguridade do Estado en máis de cincuenta operacións de paz en países como Mozambique, Bosnia e Hercegovina, Afganistán e Haití. Actualmente, o continxente de cascos azuis españois máis numeroso, con case 700 efectivos, é o destinado na Misión de NNUU no Líbano (FINUL).
España ante a defensa dos Dereitos Humanos
A defensa e a promoción dos dereitos humanos de maneira transversal é parte da nosa actuación na ONU. España foi elixida membro do Consello de Dereitos Humanos para o período 2025-2027. O Consello, con sede en Xenebra, ten como obxectivo primordial a protección e promoción dos dereitos humanos a nivel global, condición indispensable para a paz, a seguridade e o desenvolvemento sostible. A elección de España é un reflexo dos valores da sociedade española, tales como a paz, a democracia e os dereitos humanos.
O compromiso de España cos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS)
España está firmemente comprometida coa Axenda 2030 e os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS), especialmente en áreas relacionadas coa loita contra a pobreza, a igualdade de xénero, o cambio climático e a cooperación para o desenvolvemento.
A través de a Axencia Española de Cooperación Internacional para o Desenvolvemento (AECID), España contribúe a proxectos humanitarios e de desenvolvemento en diversas partes do mundo, en liña coa Axenda 2030.
Seguindo con este compromiso, España acollerá en 2025 a 4ª Conferencia Internacional sobre Financiamento para o Desenvolvemento en Sevilla, reunión clave para abordar a brecha de financiamento e mobilizar os recursos necesarios para acelerar o cumprimento dos ODS. Ademais, será un fito importante na reforma da arquitectura internacional de financiamento para o desenvolvemento.
Un Pacto para o Futuro
Ó longo dos seus máis de 75 anos de historia, a Organización das Nacións Unidas amosou ser un instrumento crucial para afrontar os desafíos máis prementes do mundo e segue sendo un actor relevante para o benestar da humanidade no século XXI. O Pacto do Futuro, aprobado en setembro de 2024, é un paso importante para profundar a cooperación internacional e construír un futuro máis xusto e sostible para as xeracións actuais e futuras. Inclúe dous anexos, o Pacto Dixital Global e a Declaración sobre Xeracións Futuras, que abordan os desafíos dixitais, como a gobernanza no ámbito da IA, e toman en consideración os intereses da mocidade nos procesos de decisión, respectivamente.